Phú Cát, tỉnh Bình Định, ngày 16 tháng 12 năm 2011 - Lễ khởi công xây dựng bãi chôn lấp tại sân bay Phú Cát đã được tổ chức sáng nay. Bãi chôn lấp này sẽ được sử dụng nhằm để cô lập 5.400 m3 đất bị ô nhiễm dioxin có tại sân bay này.

Phú Cát là một trong ba sân bay quân sự vẫn còn bị ô nhiễm dioxin nghiêm trọng, do một khối lượng lớn các chất diệt cỏ được lưu kho và xử lý tại đây trong thời gian chiến tranh.  Hai điểm nóng khác là sân bay quân sự Đà nẵng và Biên Hoà. Nồng độ ô nhiễm dioxin tại các điểm nóng này là rất cao, khoảng 365,000 ppt của mức độc hại tương đương quốc tế và cao hơn hàng trăm lần so với mức phải xử lý theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế.

Dioxin là một sản phẩm phụ của quá trình sản xuất hỗn hợp chất diệt cỏ có “Chất màu da cam” đã được sử dụng trong thời gian chiến tranh. Chất độc hại này tồn tại rất lâu trong không khí, nước và đất. Đất bị ô nhiễm dioxin thường trở thành các trầm tích ở trong ao hồ và sông và sau đó sẽ di chuyển vào cá và các động vật khác.

Bãi chôn lấp ở Phú Cát sẽ đáp ứng được các qui định quốc gia và các tiêu chuẩn quốc tế. Cô lập đất bị ô nhiễm dioxin đúng cách và quan trắc định kỳ sẽ loại bỏ được các rủi ro hiện có do sự thoát tán dioxin.

Bãi chôn lấp này là một phần của dự án 5 triệu đô la của Tổ chức Phát triển Liên hợp Quốc (UNDP) và Quĩ Môi trường Toàn Cầu (GEF). Dự án bắt đầu được khởi động từ tháng 7 năm 2010, tập trung  vào việc hỗ trợ Chính phủ Việt nam loại bỏ ô nhiễm dioxin tại ba điểm nóng, bao gồm cả sân bay quân sự Phú Cát. Mục đích của dự án là giảm thiểu sự tàn phá hệ Sinh thái và các rủi ro đến sức khoẻ con người do việc thoát tán dioxin từ các điểm nóng gây ra. Văn phòng Ban Chỉ đạo 33 (Văn phòng 33) thuộc Bộ Tài Nguyên và Môi trường là đơn vị chịu trách nhiệm thực hiện dự án này.

Theo giám đốc Văn Phòng 33 đồng thời là Giám đốc dự án, Ts Lê Kế Sơn “Những gì chúng ta đã làm, đang làm và sẽ làm tại sân bay Phú Cát đối với nhiệm vụ xử lý dioxin hay các chất độc hại khác  đều được thực hiện theo các tiêu chuẩn và qui trình quốc gia và quốc tế. Những bài học quan trọng rút ra từ các hoạt động này sẽ được áp dụng cho việc xử  lý dioxin ở sân bay Biên Hoà và các vùng bị ô nhiễm khác. Chúng tôi ý thức rất rõ rằng không thể để chậm hơn việc xử lý dioxin  tại các điểm nóng, và cũng không có lý do gì để có thể trì hoãn hơn nữa việc loại bỏ dioxin tại các điểm nóng này”

“Đây là một lời nhắc nhở rõ ràng cho chúng ta thấy rằng  việc đầu độc môi trường sống của chúng ta cũng tương tự như là đầu độc chính bản thân chúng ta”, Bà Pratibha Mehta, Đại diện Thường Trú của Tổ chức Liên Hợp Quốc (UN) ở Việt Nam đã nói tại buổi lể khởi công này. “Nếu không hành động, các điểm nóng này sẽ tiếp tục là những nguồn ô nhiễm môi  đến môi trường ở mức độ rộng lớn hơn và sẽ gây ra những rủi ro nghiêm trọng đến sức khoẻ của mọi người, đặc biệt là qua các chuỗi thức ăn”. 

Chính phủ Việt Nam, Tổ chức Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và các đối tác khác đã nhất trí thực hiện biện pháp gồm có hai giai đoạn để làm sạch môi trường do ô nhiễm dioxin tại các điểm nóng gây ra. Giai đoạn đầu tiên sẽ tập trung vào việc cô lập, cách ly đất và trầm tích ô nhiễm vào bãi chôn lấp, bằng cách đó sẽ giảm thiểu được các rủi ro về phơi nhiễm và loại bỏ được các rủi ro đến sức khoẻ con người và động vật hoang dã. Giai đoạn thứ hai sẽ phá huỷ hoàn toàn các chất ô nhiễm dioxin. Nhìn chung giai đoạn này sẽ cần những nguồn tài chính tương đối lớn.   

UNDP sẽ hỗ trợ Chính phủ hoàn thành giai đoạn 1 – cô lập các chất ô nhiễm - tại sân bay quân sự Phú Cát và mở đường cho giai đoạn 2 – phá huỷ dioxin – thông qua hoạt động thử nghiệm một công nghệ phù hợp tại Sân bay Biên Hoà trong năm tới.
 

Theo UNDP